Odpisy amortyzacyjne

       Odpisy amortyzacyjne stanowią nierozłączny element funkcjonowania przedsiębiorstwa. Są dokonywane zarówno od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych będących w posiadaniu firmy jak i od środków, z których korzysta odpłatnie. Ponieważ stanowią koszt uzyskania przychodu w ramach prowadzonej działalności umożliwiają zmniejszenie wielkości osiągniętego dochodu do opodatkowania[1].

Amortyzacja jest to proces, w którym następuje stopniowe odtwarzanie wartości składników majątku trwałego należącego do przedsiębiorstwa. Zużycie tych składników ma charakter fizyczny, będący efektem normalnego użytkowania oraz ekonomiczny, związany z przestarzeniem się maszyn czy urządzeń. Amortyzowanie opiera się na wliczaniu w koszty działalności obliczonej wartości początkowej obiektów majątku trwałego. Celem amortyzacji jest zastąpienie nowymi, po zakończeniu fizycznego i ekonomicznego zużycia elementów wchodzących w skład majątku trwałego przedsiębiorstwa[2]. 

Odpisów amortyzacyjne i umorzeniowe dokonywane są w oparciu o zasady prawne, których należy przestrzegać. „Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania…”[3]. Zgodnie z prawem bilansowym i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości rozpoczęcia odpisów amortyzacyjnych można dokonać w miesiącu, w którym środek został przyjęty oraz w kolejnym miesiącu. Natomiast według prawa podatkowego rozpoczęcie dokonywania odpisów amortyzacyjnych może nastąpić dopiero od miesiąca następnego po miesiącu, w którym przyjęto środek to użytkowania[4]. 

Występują dwie metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych: metoda degresywna oraz liniowa. Pierwsza z nich jest rodzajem amortyzacji przyśpieszonej i umożliwia ona w początkowym etapie podwyższenie odpisów amortyzacyjnych, natomiast po pewnym czasie na ich zmniejszenie. Taka forma jest korzystna dla przedsiębiorstw, ponieważ poprzez większe koszty działalności w postaci zwiększonej amortyzacji wpływają na obniżenie wielkości uzyskanego dochodu, który ma zostać opodatkowany. Jest to sposób dla przedsiębiorcy na poprawę płynności finansowej jego firmy. Metoda liniowa natomiast to zasadnicza metoda amortyzacji, która jest dokonywana w oparciu o stawki amortyzacyjne znajdujące się w tabelach rocznych podczas całego czasu trwania okresu amortyzacji[5]. 

Przedsiębiorca może dokonywać odpisów, co miesiąc, kwartalnie albo
na zakończenie roku podatkowego. Łączna wartość odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w ciągu roku podatkowego, w którym rozpoczęto ewidencję przyjętych środków majątku trwałego nie może być większa od odpisów, które zostały wprowadzone w tym roku podatkowym do ewidencji. Jest to zasada obowiązująca zarówno przy metodzie liniowej i degresywnej. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest systematyczne dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, natomiast częstotliwość odpisów jest już dobrowolna[6].

---

[1] Wolak-Tuzimek A., Determinanty rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2010. s. 58. 

[2] Gmytrasiewicz M. (red.), Encyklopedia rachunkowości, Warszawa 2005, s. 27 i 28.

[3] U.o.r., art. 32, ust. 1.

[4] Kiziukiewicz T. (red.), Ustawa o rachunkowości. Komentarz, Warszawa 2011, s. 311 i 312.

[5] Wolak-Tuzimek A., Determinanty rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2010, s. 58. 

[6] Kozłowska H., Amortyzacja w 2009 roku, Warszawa 2009, s. 53.