Rola MMŚP w gospodarce Polski i Unii Europejskiej

              W literaturze podkreśla się niebagatelną rolę, jaką odgrywa sektor MMŚP w gospodarkach całego świata w tym w gospodarce Polski. Zwłaszcza w okresie przemian ustrojowych to właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa były siłą napędową transformacji z gospodarki centralnie planowanej do rynkowej. W okresie PRL-u i po jego upadku powstała swoistego rodzaju luka rynkowa, z powodzeniem odnalazły się w niej małe przedsiębiorstwa. Mówiąc o uwarunkowaniach, które przyczyniły się do tak dużego wzrostu MMŚP należy wymienić trzy procesy: liberalizację, prywatyzację i urynkowienie. W kolejnych latach następował dalszy wzrost liczby małych przedsiębiorstw oraz ich rozwój aż do momentu wyczerpania się możliwości rozwojowej, jaką dawała transformacja ustrojowo – gospodarcza. Przedsiębiorstwa ze względu na swoje charakterystyczne cechy w tym elastyczność, chęć uczenia się, były w stanie poszukiwać i wykorzystywać nowe szanse[1]. Dotyczyły one między innymi pozyskiwania nowych źródeł finansowania, po pełnym urynkowieniu gospodarki, w tym skomercjalizowaniu banków pojawiły się możliwości pozyskania kapitału np. leasing czy faktoring[2].

            Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią trzon gospodarek krajów rozwiniętych, na całym świecie sektor ten stanowi ponad 90% wszystkich przedsiębiorstw. W Unii Europejskiej jest to ponad 99% z 18 milionów przedsiębiorstw. W 2008 roku według danych GUS-u w Polsce było zarejestrowanych w rejestrze REGON 4,1 mln przedsiębiorstw, z czego około 1,67 mln działa aktywnie. Wynik ten plasuje Polskę na wysokim szóstym miejscu wśród innych krajów UE. Wyżyj uplasowały się jedynie Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Hiszpania i Włochy[3]. Dane obrazuje poniższy wykres.

  

                Sektor MMŚP uważany jest za lidera w generowaniu nowych miejsc pracy. Obecnie w sektorze tym zatrudniona jest ponad połowa pracujących poza rybołówstwem, rolnictwem i leśnictwem. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2011 r. liczba osób zatrudnionych w Polsce w sektorze wynosiła 8,6 mln osób. Ponad 70% pracujących i 61% zatrudnionych znajduje swoje miejsce pracy w MMŚP. Struktura osób zatrudnionych została przedstawiona na poniższym schemacie (stan na 2009 r.).

 

  Zważywszy na powyższe niezmiernie istotne jest, aby państwo stwarzało warunki sprzyjające aktywności małych przedsiębiorców. Polityka państwa w celu wspierania rynku pracy powinna tworzyć dogodne warunki do zakładania i prowadzenia takiej działalności gospodarczej[4]. 

      Funkcjonowanie przedsiębiorstw w Polsce wyraża się w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB). Według danych Głównego Urzędu Statystycznego aż 72,3% PKB jest wypracowane przez przedsiębiorstwa. W sektorze małych i średnich firm udział ten wynosi prawie połowę i nieustannie rośnie. Natomiast w gospodarce UE sektor ten jest odpowiedzialny za wytwarzanie około 2/3 PKB[5]. Potwierdzeniem znaczenia MMŚP był wzrost gospodarczy Polski w czasie kryzysu w UE, podczas gdy reszta krajów odnotowała spadki. Sukces ten należy przypisać głównie temu, że małe i średnie przedsiębiorstwa generują aż 48,4% PKB[6]. Powyższe zestawienie danych zaczerpnięte zostało z raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i obejmuje lata 2009.

---

[1] Wolak-Tuzimek A., Determinanty rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2010, s. 105.

[2] Brussa A., Tarnawa A. (red.), Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011, s. 13.

[3] Oflakowski K., Sektor MSP wygrał z kryzysem, http://www.egospodarka.pl/77321,Sektor-MSP-wygral-z-kryzysem,1,39,1.html,

[4] Brussa A., Tarnawa A. (red.), Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011, s. 15.

[5] Bartkowiak B., Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe w finansowaniu małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2009, s. 16-19.

[6] Chynał H., Kredyty bankowe i inne formy finansowania, Warszawa 2008, s. 104.